Aile geçindirenlerin korkulu rüyası elektrik faturalarımız nasıl belirleniyor? Evimize giren elektriğin değeri nasıl bulunuyor? Cevabını biz verelim, Elektrik Sayacı ile. Bu yazımızda Elektrik Sayacı Nedir? Elektrik Sayacı Nasıl Okunur? Soruların a cevap verip elektrik sayaç çeşitleri hakkında da sizleri bilgilendireceğiz.
Elektrik gücünün temel ölçü birimi Watt’tır. 1000 Watt = 1 Kilowatt olarak bilinir. Kısaca örneklendirmek gerekirse 100 wattlık bir ampulü 10 saat çalıştırmak için 1000 Wh elektrik kullanırız. Bin Watt Saat = 1 Kilowatt saate (1kWh) eşitir. Elektrik faturamız bizlere saat başına ne kadar enerji tükettiğimizi gösterir. Elektrik sayacı temel olarak tüketilen veya üretilen elektrik enerjisini zamana bağlı olarak ölçer. Zaman dilimi genellikle saattir. Elektrik sayacı kullandığımız enerjinin faturalandırılmasını sağlar ve ne kadar enerji tükettiğimizi görmemize yardımcı olur. Bir aylık okuma miktarı o fatura döneminde kullanılan elektriğin kWh cinsinden enerji miktarını gösterir. Elektrik sayacı devamlı çalışır, bağlı olduğu birimin tükettiği enerjiyi ölçer ve ilgili elektrik şirketinin tükettiğimiz bu enerji miktarını ölçmesine ve fiyatlandırmasına yardımcı olur.
Elektrik sayacı sayacın bağlı olduğu devrenin akım tipine göre doğru akım yada alternatif akım; elektrik sayacının yapısına göre mekanik sayaş yada elektronik sayaç; elektrik sayacının yaptığı ölçüme göre aktif yada reaktif;elektrik sayacının tarife cinsine göre tek zamanlı tarife yada çift zamanlı tarife; elektrik sayacının bağlantı yapısına göre monofaze (tek faz) yada trifaze (üç faz) sayaç olarak çeşitlere ayrılabilir. Şimdi sizlerle elektrik sayaç çeşitlerinin detaylarını paylaşacağız.
Elektrik sayaçları bağlı olduğu devreye ait akım tipine göre kendi arasında alternatif akımla çalışan elektrik sayaçları ve doğru akımla çalışan elektrik sayaçları olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Alternatif akımın, genliği, yönü ve periyodu düzenlidir. Büyük elektrik santrallerinde elektrik enerjisi alternatif akım ile iletilir. Konutlarda da alternatif akım ile ölçüm yapan elektrik sayacı kullanılır.
Doğru akım yani DC (Direct Current) elektrik akımının tek yönlü olarak iletildiği anlamına gelir. Doğru akım devrelerinde elektronlar asla yön değiştirmezler. Doğru akımı alternatif akımdan ayıran temel özellik budur. Doğru akım konutlarda, ticari binalarda, güneş santrallerinde kullanılırlar. Doğru akımla çalışan elektrik sayaçları ise buralarda kullanılır
Elektrik sayacı yapısına göre mekanik elektrik sayacı ve elektronik elektrik sayacı olmak üzere ikiye ayrılır.
Mekanik elektrik sayacının içerisinde yüksek alüminyum içerikli bir disk bulunur. Bu disk metal yapısı gereği çok iyi bir iletkendir. Diskin dönüş momentumune göre çalışan elektrik sayacı, bu şekile ölçüm yapar. Elektrik sayacının içerisinden geçen akım bobine ulaşır, bobine ulaşan akım manyetik bir alan oluşturur ve diski döndürür. Elektrik sayacının içerisinde dönen bu disk de numaratörü döndürür. Numaratörün değerine göre faturalandırma işlemi yapılır.
Elektronik sayaçlar, mekanik sayaçlar gibi içerisinde bir disk bulundurmazlar, numaratörleri yoktur. Tıpkı bir radyo gibi ekranlarına ölçtükleri değerleri yansıtırlar. Mekanik sayaçlar yalnızca tüketilen elektriği ölçerken elektronik sayaçlar gücü ve gerilimi de ölçebilirler. Mekanik elektrik sayaçlarından farklı olarak 3 zamanlı ölçüm yapabilir ve hafızalarında geçmişe yönelik tüketim kaydı tutabilirler.
Elektrik sayacının bağlantı tipine göre sayaçlar kendi arasında tek faz iki telli (monofaze) ve trifaze olmak üzere ikiye ayrılır.
Tek fazlı elektrik sayaçları çoğunlukla evlerde kullanılır. Bu tip elektrik sayaçları uzun ömürlüdür, az güç tüketir.
Adından da anlaşılacağı üzere üç fazdan oluşan bir elektrk sayacıdır. Kendi içerisinde de üç fazlı üç telli ve üç fazlı dört telli olmak üzere ikiye ayrılır.
Diğer bir adı da aron bağlantı olan üç fazlı üç telli elektrik sayacında akım taşıyan bobinler iki faza bağlanırlar. Gerilim bobinleri de geride kalan faz bağlantısına bağlanırlar.
Üç fazlı üç telli bağlantıdan farklı olarak içerisinde üç adet gerilim, üç adet akım bobini bulunur. Bu bağlantının çalışma prensibi ise her fazın enerjisini ayrı ölçüp toplam enerjiyi bu şekilde hesaplamaktır.
Bu sayaçlar kendi arasında Aktif Elektrik Sayacı ve Reaktif Elektrik Sayacı olmak üzere ikiye ayrılır.
Aktif elektrik sayaçları adından da anlaşılacağı üzere aktif tüketim bilgisini ölçen elektrikli sayaçlara denir.
Reaktif elektrik sayaçları hem aktif hem de reaktif elektriğin ölçümünü yapabilen elektrik sayacıdır. Enerji tüketiminin maksimum olduğu yerlerde daha çok kullanılır. Bu yerler örnek olarak alışveriş merkezleri ve hastaneler verilebilir.
Tarifeli elektrik sayaçları kendi arasında tek zamanlı elektrik sayaçları ve çok zamanlı elektrik sayaçları olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Tek zamanlı elektrik sayaçları günün her saati tüm yıl boyunca sabit birim fiyat üzerinden çalışır ve bu şekilde ücretlendirilirler.
Tasarruflu olması sebebiyle çok fazla tercih edilen çok zamanlı elektrik tarifesine sahip elektrik sayaçları bir günü üç adet zaman aralığına böler. Bu zaman aralıklarında harcanan elektrik enerjisi aynı bile olsa ücretlendirme tarifesi farklıdır. Bu sebeple elektrik tasarrufu için çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, ütü gibi çok fazla elektrik tüketen elektrikli ev aletlerini en ucuz ücretlendirme tarifesi olan 22:00 ile 06:00 saatleri arasında kullanabiliriz. En pahalı ücretlendirmeye ait zaman dilimi ise 17:00 ile 22:00 saatleri arasındadır.
Yukarıda detaylı şekilde açıkladığımız elektrik sayaçlarının okumaları birbirinden farklı olabilir. Bizler sizlere karşımıza en çok çıkabilecek olan teknik terimler ve anlamlarından bahsedeceğiz.
Elektrik sayacını doğru okumak çok önemlidir. Hatalı okunması halinde faturalandırma da yanlış olacağından eksik ya da fazla ücret ödemiş oluruz. Elektrik sayacının dorğu okunmasında bazı verilere ihtiyaç duyulur. Her ne kadar elektrik sayacımız hakkında bilgi sahibi olmamız gerekse de elektrik sayaç okumasını ilgili elektrik tedarik firmasının teknik personelleri tarafında okunduğunu unutmamalıyız.
Genellikle elektrik sayaçlarında görülen kısaltmalar aşağıda belirtildiği gibi anlamlar taşır:
Günlük yaşantımızda bu kadar önemli bir yere sahip olan Elektrik Sayacı alışverişlerinizi Türkiye’nin elektrik malzemeleri konusunda bir numaları e-ticaret sitesi olan elektrikev.com’dan yapabilisiniz.
Hipotenüs® Yeni Nesil E-Ticaret Sistemleri ile Hazırlanmıştır.
